De discussie over, en het onderzoek naar, de
verschillen in de mate van invloed tussen biologie en
omgeving/opvoeding (nature versus nurture) is in veel gevallen een
non-discussie omdat essentiële factoren en feiten buiten deze
discussie en buiten de onderzoeken gehouden worden. Bijvoorbeeld
het feit dat een essentieel kenmerk van het (menselijk)
brein het schrijven
van 'standaard' programma's is (nurture) in plaats van de aanname dat
bepaalde (standaard) programma's al aanwezig zijn
(nature).
Bijvoorbeeld het experiment van Antropologe Lyn
Miles van de Universiteit van Tennessee in Chattanooga tussen 1977
en 1997 met de Orang-Oetan Chantek, maar ook andere onderzoeken en
experimenten, leren ons dat zowel 'nature' als 'nurture' veel meer
invloed hebben op de ontwikkeling van elk individueel biologisch
wezen dan werd, en wordt, gedacht en dat de goede vraag hier nooit
of/of is, maar juist naar de voortdurende interactie tussen nature and
nurture; tussen natuur en
omgeving/opvoeding.
Het interessante aan het experiment met de
Orang-Oetan Chantek is vooral dat we in dat experiment eigenlijk
veel meer 'naar onszelf' kijken dan we ons realiseren. Immers werd
deze Chantek als kind in een voor deze biologische soort totaal
onnatuurlijke omgeving gezet (precies wat wij met elk van onze
eigen kinderen doen) en hij moest van jongs af aan allerlei dingen
(aan)leren om optimaal in deze omgeving en gemeenschap te overleven
(precies zoals bij onze eigen kinderen). Ogenschijnlijk en
oppervlakkig gezien leverde het experiment onvoorstelbaar veel
positieve conclusie op: het was ongehoord hoe Chantek zich kon
aanpassen en wat hij allemaal kon leren, inclusief
'praten'.
Nu hij inmiddels al vele jaren als een 'gewone'
Orang-Oetan tussen allerlei soortgenoten in de dierentuin van
Atlanta woont, zien we pas echt hoe niet die 'natuurlijke'
omstandigheden maar juist de periode van leven
in mensgemaakte
kunstmatige omstandigheden
grote negatieve impact op het welzijn van deze primaat (en dus
soortgenoot van ons) heeft, tot op de dag van vandaag. Eigenlijk
heeft Chantek het echter nog veel 'beter' getroffen dan
bijvoorbeeld mensen die aan dementie lijden: die moeten immers in
die kunstmatige wereld blijven en kunnen niet 'terug' naar een veel
natuurlijker wereld*. Terwijl wetenschappers zich afvragen of het
moreel wel verantwoord was om een primaat in 'onze wereld' te
zetten ontgaat het dezelfde wetenschappers hoezeer dit iets zegt
over ... onze wereld.
____________________________________________
* Het BreinCollectief beoogt 'een veel
natuurlijker wereld' voor mensen met dementie zoveel mogelijk te
benaderen. Deze wereld sluit in het bijzonder aan op de perceptie
van mensen met dementie; toegepaste perceptuele kennis
dus.
1. Omslag
